آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چرا برخی از افراد با وجود اینکه دانش فنی متوسطی دارند، پله های ترقی را دو تا یکی طی می کنند، اما برخی نوابغ فنی همیشه در یک جایگاه ثابت درجا می زنند؟ راز این ماجرا در ضریب هوشی یا مدرک تحصیلی نیست؛ راز در جعبه ابزاری پنهان است که ما آن را «مهارت های نرم» می نامیم.
در دنیایی که هوش مصنوعی و ربات ها دارند جایگزین محاسبات و کار های سخت می شوند، تنها چیزی که ماشین ها (هنوز) نمی توانند تقلید کنند، تعاملات انسانی است. در این مقاله از بلاگ کلاسینار، می خواهیم به سراغ این مهارت های حیاتی برویم. می خواهیم ببینیم این مهارت ها دقیقا چه هستند و چطور می توانیم در عصر دیجیتال و حتی از پشت مانیتور و در یک کلاس آنلاین، آن ها را در خودمان پرورش دهیم.
رمزگشایی از مفهوم: مهارت های نرم دقیقا به چه معناست؟
بیایید اول یک مرز مشخص بکشیم. ما دو نوع مهارت داریم: مهارت های سخت (Hard Skills) و مهارت های نرم (Soft Skills).
مهارت های سخت، همان چیز هایی هستند که در دانشگاه یا دوره های فنی یاد می گیرید. مثلا برنامه نویسی پایتون، حسابداری، طراحی گرافیک یا کار با دستگاه تراش. این ها قابل اندازه گیری هستند، مدرک دارند و معمولا با کتاب و کلاس آموخته می شوند.
اما مهارت های نرم، داستان متفاوتی دارند. آن ها مربوط به «چگونگی» کار کردن شما هستند، نه «چه کاری» انجام دادن. مهارت های نرم ویژگی های شخصیتی، رفتاری و اجتماعی شما هستند که تعیین می کنند چطور با دیگران تعامل می کنید، چطور مشکلات را حل می کنید و چطور بحران ها را مدیریت می کنید.
به زبان ساده تر: مهارت سخت به شما کمک می کند مصاحبه شغلی را بگیرید، اما مهارت نرم به شما کمک می کند آن شغل را نگه دارید و در آن پیشرفت کنید. مهارت نرم یعنی توانایی همدلی، یعنی وقتی همکارتان اشتباه کرد چطور به او بازخورد بدهید که ناراحت نشود، یا وقتی اینترنت وسط یک جلسه قطع شد، چطور خونسردی خود را حفظ کنید.
چرا در بازار کار امروز، مهارت های رفتاری حکم طلا را دارند؟
شاید بپرسید چرا اینقدر شلوغش می کنیم؟ مگر تخصص کافی نیست؟ پاسخ کوتاه این است: خیر، دیگر کافی نیست. دلایل اهمیت این مهارت ها را می توان در چند مورد کلیدی خلاصه کرد:
۱. ماشین ها جایگزین مهارت های سخت می شوند
امروزه نرم افزار ها می توانند کد بنویسند، ترجمه کنند و حسابداری کنند. اما هیچ نرم افزاری نمی تواند یک تیم ناامید را رهبری کند یا یک مشتری عصبانی را با همدلی آرام کند. مهارت های نرم، منطقه امن انسان ها در برابر اتوماسیون هستند.
۲. موفقیت در کار تیمی
هیچ پروژه بزرگی به تنهایی انجام نمی شود. شما ممکن است بهترین طراح دنیا باشید، اما اگر نتوانید ایده خود را به تیم فنی منتقل کنید یا انتقاد پذیر نباشید، پروژه شکست می خورد. سازمان ها به دنبال “بازیکن تیمی” هستند، نه “تک رو های نابغه”.
۳. اهمیت دوچندان در دنیای دورکاری
حالا که بسیاری از ما از خانه کار می کنیم و تعاملاتمان محدود به یک وبینار آنلاین یا تماس تصویری شده است، مهارت های نرم اهمیت بیشتری پیدا کرده اند. در فضای مجازی، زبان بدن کمتر دیده می شود و لحن صدا ممکن است بد برداشت شود. بنابراین، کسی که مهارت ارتباطی قوی تری دارد (مثلا می داند چطور ایمیل بزند که سرد به نظر نرسد)، بسیار موفق تر است.
جعبه ابزار موفقیت: معرفی مهم ترین دسته بندی های مهارت نرم
لیست مهارت های نرم خیلی طولانی است، اما اگر بخواهیم شاه کلید ها را جدا کنیم، به این موارد می رسیم. این ها همان چیز هایی هستند که مدیران منابع انسانی با ذره بین دنبالش می گردند:
الف) هوش هیجانی و ارتباط موثر (Communication)
این فقط به معنی خوب حرف زدن نیست. شامل “خوب گوش دادن” هم می شود.
- فن بیان: توانایی انتقال واضح منظور.
- شنود موثر: گوش دادن برای فهمیدن، نه فقط برای جواب دادن.
- زبان بدن: حتی در یک جلسه تصویری در کلاسینار، نوع نشستن و نگاه کردن شما به دوربین پیام مخابره می کند.
ب) سازگاری و انعطاف پذیری (Adaptability)
دنیا لحظه به لحظه تغییر می کند. تکنولوژی های جدید می آیند و استراتژی ها عوض می شوند. کسی که در برابر تغییر مقاومت می کند (مثلا می گوید: ما همیشه سنتی کار می کردیم، چرا باید آنلاین شویم؟) به سرعت حذف می شود. مهارت نرم در اینجا یعنی توانایی یادگیری سریع (Unlearn and Relearn).
ج) حل مسئله و تفکر انتقادی (Problem Solving)
وقتی کار ها طبق برنامه پیش نمی رود (که معمولا هم نمی رود!)، شما چه کار می کنید؟ غر می زنید یا راه حل پیدا می کنید؟ کارفرما ها عاشق کسانی هستند که به جای آوردن مشکل، با پیشنهاد راه حل وارد اتاق می شوند.
د) مدیریت زمان و خود مدیریتی
در دنیای امروز که حواس پرتی ها (نوتیفیکیشن ها، شبکه های اجتماعی) بیداد می کنند، توانایی مدیریت زمان یک ابر قدرت است. اینکه بتوانید بدون اینکه کسی بالای سرتان باشد، کار را سر وقت تحویل دهید.
ه) کار تیمی و همکاری (Teamwork)
این یعنی توانایی پذیرش نظر مخالف، احترام به تفاوت های فرهنگی و جنسیتی اعضای تیم و کمک به دیگران برای رسیدن به هدف مشترک.
نقشه راه رشد: چگونه می توانیم این مهارت ها را در خود پرورش دهیم؟
خبر خوب این است که مهارت های نرم، “اکتسابی” هستند. درست است که برخی ذاتا برونگرا یا همدل هستند، اما همه می توانند این عضلات را تقویت کنند. اما چطور؟ برخلاف مهارت های سخت که با خواندن کتاب حل می شوند، مهارت نرم نیاز به “تمرین در میدان” دارد.
۱. بازخورد بگیرید (حتی اگر دردناک باشد)
ما معمولا تصویر دقیقی از رفتار خودمان نداریم. از دوستان، همکاران یا مدیر خود بپرسید: «نقاط کور رفتاری من چیست؟» شاید شما فکر می کنید قاطع هستید، اما دیگران شما را پرخاشگر می بینند. شنیدن این ها سخت است اما برای رشد ضروری است.
۲. خودتان را در موقعیت های چالشی قرار دهید
اگر از صحبت کردن در جمع می ترسید، داوطلب شوید تا در جلسه بعدی شرکت صحبت کنید. اگر مدیریت زمانتان ضعیف است، مسئولیت پروژه ای را قبول کنید که ددلاین سفت و سختی دارد.
۳. از تکنولوژی برای تمرین استفاده کنید (نقش پلتفرم های آنلاین)
شاید تعجب کنید، اما بستر های آنلاین مکان فوق العاده ای برای تمرین هستند.
فرض کنید می خواهید مهارت “سخنرانی” یا “مدیریت جلسه” را تمرین کنید. می توانید یک وبینار آنلاین آزمایشی برگزار کنید.
پلتفرمی مثل کلاسینار این امکان را به شما می دهد که جلسه خود را ضبط کنید. این قابلیت “ضبط کلاس” یک نعمت بزرگ برای خودشناسی است. ویدیو را بازبینی کنید و ببینید:
- آیا زیاد تپق زدید؟
- آیا وقتی دیگران صحبت می کردند، به آن ها نگاه می کردید یا سرتان در گوشی بود؟
- آیا از تخته وایت برد به درستی برای انتقال مفهوم استفاده کردید؟
دیدن خودتان از زاویه دید سوم شخص، بهترین کلاس درس برای تقویت مهارت های ارتباطی است.
۴. مشاهده گر باشید
به رفتار کسانی که مهارت نرم بالایی دارند دقت کنید. ببینید مدیر محبوب شرکت چطور با یک کارمند عصبانی صحبت می کند؟ ببینید استاد موفق دانشگاه چطور یک کلاس آنلاین خسته کننده را به یک محیط پر انرژی تبدیل می کند؟ از آن ها الگو برداری کنید.
۵. یادگیری مداوم را فراموش نکنید
مطالعه کتاب هایی در زمینه روانشناسی، مذاکره و توسعه فردی می تواند ذهنیت شما را تغییر دهد. اما یادتان باشد، خواندن کافی نیست؛ باید آن را در تعاملات روزمره (حتی با صندوق دار سوپرمارکت) تمرین کنید.
سخن پایانی: تعادل کلید ماجراست
در نهایت، هیچ کس نمی گوید مهارت های فنی را رها کنید. یک جراح خوش برخورد که بلد نیست جراحی کند، به درد کسی نمی خورد! اما یک جراح ماهر که نمی تواند با بیمار ارتباط برقرار کند هم با مشکلات زیادی روبرو می شود.
موفقیت در قرن بیست و یکم، حاصل ضرب “تخصص فنی” در “مهارت های نرم” است.
اگر به دنبال فضایی هستید که بتوانید مهارت های آموزشی و ارتباطی خود را ارتقا دهید، یا اگر مدیری هستید که می خواهید تیمتان را از طریق آموزش های تعاملی رشد دهید، زیرساخت مناسب نیمی از راه حل است. کلاسینار با فراهم کردن یک محیط پایدار و ابزار های تعاملی، به شما کمک می کند تا تمرکزتان را از “دغدغه های فنی” بردارید و روی “ارتباط انسانی” و محتوا بگذارید. همین امروز شروع کنید و مهارت های خود را به سطح جدیدی ببرید.